Gevoelig voor prikkels

Na een vakantieperiode kan de structuur oppakken, best fijn zijn. Maar soms kan het voor kinderen (en ouders) ook een zoektocht zijn. Een zoektocht om het einde van de dag zonder al teveel drama te halen. Vooral als er een hogere gevoeligheid voor prikkels is, kan dat voor extra uitdagingen zorgen.

Verschillende soorten prikkels

Per persoon kan het ervaren van de intensiteit van prikkels verschillen. Ook kan het zijn dat de ene prikkel meer binnenkomt, dan de andere. Als we het over prikkels hebben, is er een onderscheid in fysieke en emotionele prikkels. Onder fysieke prikkels vallen: geluid, licht, geur, smaak/ structuur, gevoeligheid van de huid en pijn. Emotionele prikkels gaan over: stemmingen en/of verwachtingen van anderen, sfeer, leed en intense eigen emoties.

Uitdagingen

Het sterker ervaren van prikkels, brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Allereerst is ontspannen lastiger, omdat de rust sneller verstoord kan worden door prikkels. Naast dat ontspannen lastig is, is concentreren op de eigen taak ook een uitdaging. Het kind reageert automatisch op prikkels om zich heen, omdat deze minder worden gefilterd. Hierdoor kan er belangrijke informatie (bijvoorbeeld uitleg van de leerkracht) langs hem/ haar heen gaan. Het kan ook zijn dat het langer duurt voordat een opdracht is voltooid. Een andere uitdaging is het 'onbevangen kind' zijn, doordat er meer bewustwording is van mogelijke gevaren en/ of stemmingen en verwachtingen van anderen. Ook het grote verantwoordelijkheidsgevoel kan hierin meespelen. Ten slotte, is het reguleren van eigen emoties een uitdaging. De emoties worden intens gevoeld en het kind kan overspoeld raken door eigen emoties. Samen met de opgelopen spanning gedurende de dag (minder ontspanningsmomenten, groter gevoel van verantwoordelijkheid, enz.) kan dat tot onverwachte en/of fikse uitbarstingen leiden.

Kracht

Naast de uitdagingen zijn er ook prachtige krachten verbonden aan het intenser ervaren van prikkels. Zo ontgaat deze kinderen (bijna) niets en kunnen ze heel attent zijn. "Hé, ben je naar de kapper geweest?", "Heb je nieuwe kleren aan?" of "Wat is het lekker opgeruimd en schoon!". Maar ook op het gebied van sfeer en emoties kan hun gevoeligheid tot uiting komen in een betrokken en zorgzame houding. Zo slaan ze een arm om iemands schouders, geven een extra knuffel of gaan zitten naast een klasgenootje die alleen op een bankje zit. Ten slotte is de grote plichtsgetrouwheid, door het verantwoordelijkheidsgevoel en willen voldoen aan de verwachtingen van anderen, ook een kracht. Er kunnen afspraken gemaakt worden, waardoor zelfstandigheid en vrijheid toenemen.

Balans

Voor ouders van prikkelgevoelige kinderen is het vinden van een balans een uitdaging. Het kan daarbij helpend zijn om te weten welke prikkels sterker binnenkomen, dus welke prikkels als het meest storend worden ervaren. Soms lukt het om een schooldag vol te maken en thuis te zorgen voor een ontprikkel moment. Maar soms is dat een te lange tijd en is het nodig dat er op school een moment wordt geboden waarbij de spanning omlaag gaat. Tips voor op school: koptelefoon, rustige/ afgeschermde plek in de klas, een tussen activiteit zoals lezen of tekenen of fidget toys. Ook kan een moment buiten de klas helpen om tot rust te komen. Voor thuis kunnen sensopathische materialen helpen spanning en emoties te reguleren en zo tot ontspanning te komen. Sensopathische materialen zijn materialen die een appel doen op de zintuigen. Fysieke nabijheid in de vorm van op schoot zitten, voorlezen, knuffelen of aaien zijn ook manieren om de spanning in het lichaam omlaag te brengen. Op momenten van overprikkeling zit een kind zo vol, dat een gesprek aangaan vaak geen zin heeft. Er is geen ruimte om (nieuwe) informatie te verwerken. Meer tips of vragen over dit onderwerp? Volg Praktijk Geliefd op Social Media of neem contact op via info@praktijkgeliefd.nl